روز هوای پاک - نویسنده: سلمان یزدان پناه

 

 

روز هوای پاک

کاهش تعداد روزهای آسمان آبی رنگ و مرگ بیش از هفت میلیون نفر در سال به علت آلودگی هوا و همچنین اثرات مخرب و گسترده آلودگی هوا بر سیاره زمین, جامعه جهانی را بر آن داشت تا هفت سپتامبر مصادف با شانزدهم شهریور درمجمع عمومی سازمان ملل متحد با هدف تشویق و افزایش سطح آگاهی مردم جهت مقابله با آلودگی هوا, روز هوای پاک معرفی گردد.

 آنچه بر اهمیت هوای پاک در کشور ایران می افزاید, تولید و استفاده از سوحت های فسیلی با کیفیت پایین در کنار صنایع فرسوده است. به عنوان مثال عدد اکتان بنزین معمولی تولید داخل کشور را 87 یا کمتر عنوان می کنند. علاوه بر آن سوخت توزیعی در کشور به دلایل دارا بودن تمام مولفه های زیست محیطی مانند, گوگرد, بنزن, آروماتیک و اولفین دارای استاندارد یورو دو وسه یا یورو چهار است. در حالی که حداقل استاندارد جهانی مطابق با استاندارد های محیط زیستی یورو پنج با عدد اکتان بالای 95 و گوگرد زیر PPM10  می باشد. خودروسازان داخلی با تغییر برخی پارامترها در الگوریتم موتور خودروها, پاشش سوخت یا زمان جرقه زدن در موتور را تغییر می دهند که این امر سبب افزایش مصرف سوخت وآلودگی بیشتر هوا می شود.

عامل دوم آلودگی شهرهای ایران استفاده از سوخت مازوت یا نفت سیاه در نیروگاه های تولید برق است. به گزارش برق نیوز مورخ 17 آذر 1400 روزانه حدود 13 میلیون لیتر مازوت در کشور تولید می شود که به دلیل سیاست های حاکم بر کشور در چند سال اخیر و عدم امکان صادرات مازوت در برخی از روز های سال نیروگاه ها تا 60 میلیون لیتر مازوت مصرف  کرده اند، که این امر اکسید گوگرد فراوانی را به خون شهروندان تزریق کرده است. به طوری کهسرپرست اداره محیط زیست البرز در گفتگو با خبرگزاری ایسنا(25 خرداد 1401) اعلام داشت استان البرز در بهار  1401 حتی یک روز هوای پاک نداشته است.

 عامل دیگری که امروزه بیش از هر چیز آسمان آبی را از شهرهای ایران ربوده است، پدیده ریزگردها می باشد. این پدیده درنتیجه بحران کم آبی و خشک شدن تالاب ها و دریاچه های کشورهای همسایه و همچنین ایران است. پدیده ریزگردها درسال های اخیر استاندارد های آلودگی هوا را از PM2.5 به PM10 تغییر داده و نفس شهروندان استان های غربی را به شمارش انداخته است. پدیده ریزگردها، آلودگی 67 برابر حد مجاز را در مورخ 8 مرداد1401 را به شهروندان اهواز تحمیل کرد.

به یقین میتوان اعلام کرد که یکی از مهمترین راهکارهای کاهش آلودگی هوا, کاهش مصرف سوخت های فسیلی است که در اجلاس جهانی آب و هوا 2022 در  شهرگلاسکو 200 کشور به آن متعهد شدند. اهداف هفتم, نهم و سیزدهم از سند 2030 یونسکو به روشنی یک نقشه راه جهت آلودگی هوا پیش روی کشورها قرار داده است. این اهداف از سند 2030 یونسکوجایگزینی انرژی های تجدیدپذیر به جای سوختهای فسیلی و ارتقا صنعت فرسوده کشور در جهت کاهش تولید گازهای گلخانه ای را پیش روی دولتها, به ویژه دولت جمهوری اسلامی ایران قرار داده است. اصل پنجاهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران, صیانت از هوای پاک برای کلیه نسل ها را به عهده دولت، به عنوان نماینده مدعی العموم قرار داده است. متاسفانه دولت ایران نه تنها از این وظیفه قانونی سر باز میزند بلکه فعالان و مدافعان حقوق محیط زیست ایران را تحت عناوین واهی زندانی و شکنجه می کند.

با آرزوی آسمانی آبی برای سیاره زمین.

سلمان یزدان پناه